عنوان : كاربرد طب سوزني در پيشگيري، تشخيص و درمان بيماريهاي معدني

از : بهمن غلامپور / ایران / تهران / عضو و محقق مرکز مطالعات طب سوزنی

چكيده: اكثر پرسنل آتشكار در معرض خطرات احتمالي قرار دارند كه متاسفانه در اكثر مواقع به اين قضيه توجه كافي نمي‌شود و در مباحث علمي و عملي از اين كه چگونه بتوانيم مشكل آتشكاران را حل كنيم اطلاع كاملي ارائه نمي‌گردد و فقط به اين نكته بسنده ميشود كه چگونه كار كنيم تا به ما صدمه اي وارد نشود. پيشنهاد براي حل اين مشكل، اجراي اصل 88 و 90 قانون كار است كه البته بعضي از كارفرمايان فقط در ابتداي ورود نيروي انساني از او معاينه به عمل مي‌آورد و در حين كار آزمايشات دوره‌اي انجام نمي‌شود.يكي از دلايل آن هزينه بيمارستاني و آزمايشگاهي، مرخصي گرفتن پرسنل و ديگر دلايل باعث مي‌شود كمتر به فكر پيشگيري و يا درمان افراد باشند.

با توجه به اينكه طب سوزني و يا طب سنتي چيني رسماً‌ فعاليت آن در كشو ما آغاز شده است و از طريق لاله گوش (‌ كه كليه نقاط بدن در گوش قرار دارد ) ميتوان جهت تشخيص بيماري اقدام نمود . البته اين روش بسيار كم هزينه و در زمان بسيار كوتاهي در همان محل پروژه انجام گيرد و لازم نيست پرسنل از محل كار مرخصي گرفته و هزينه‌هاي ديگري به ايشان و سازمان تحميل شود. البته از روش هاي ديگر تشخيص در طب سوزني هم ميتوان استفاده نمود.

تا حد زيادي شيوه طبابت غربي روش متداول درمان در جهان شده است. در روند جهاني شدن اكثريت بيماران جهان به داروهاي ساخته شده از مواد شيميايي و تركيب متكي شده‌اند. اما علي رغم پيشرفتهاي حاصله از طب غربي داروها فاقد تاثير گذاري لازم و گاهي داراي تاثيرات جانبي نامطلوب ميباشد.

- در همين حال اكثريت جمعيت 2/1 ميلياردي در چين همچنان براي حل معضلات درماني و بهداشتي(Zhongyi) از طب سنتي استفاده مي‌نمايند. Traditional Chinas Medicine (TCM). با يك تاريخ 5000 ساله شيوه‌هاي مطمئن و موثري را براي بسياري از بيماريها در پيش رو ميگذارد[1].

- ايمني و بهداشت در معادن را جدي بگيريم: عواملي كه منجر به مرگ، صدمات جدي و يا معلول شدن معدنچيان شده‌اند، ميتوانند ريشه در مسائل بهداشتي هم داشته باشند از جمله اين عوامل ميتوان به استرس و تنش، گرد و غبار، گازهاي معدن و سر و صدا و غيره اشاره كرد كه تأثير آهسته و كند آنها در ابتداي كار قابل تشخيص نيست و قرباني به تدريج خود را با سيستم شنوايي و تنفسي معيوب يا بينايي وفق ميدهد، بنابراين مادامي كه اين صدمات پيشرفت نكرده و يا ديد و سيستم شنوايي وي توسط پزشك معاينه نشده است، خود بيمار متوجه نخواهد شد. در تمام موارد، صدمات وارده قابل جبران نيست و در مورد خسارات ناشي از گرد و غبار حتي اگر محل كار بيمار از محيط پرگرد و غبار تغيير كند ممكن است وضعيت بدتر هم بشود بطور مثال ميتوان سرطان ريه، مزوتليوما، سرطان مثانه، بيماري لوسمي، سرطان خون، تالكوز، برونشيت مزمن، اختلالات دستگاه عصبي، نارسايي كليه، ‌صدمه ديدن عملكرد دستگاه توليد مثل در مردان و غيره را نام برد كه مصداق كارگراني ميباشد كه با تالك، ‌آزبست يا پنبه نسوز، سرب، ‌گرد ذرات زغال سنگ و در معرض گرد و غبار و غيره قرار دارند.

بيماريهاي ذكر شده كه به عبارتي ميتوان آنها را بيماريهاي شغلي نام نهاد معمولاًكمتر از واقع تشخيص داده ميشوند و گاهي اوقات اغلب آنها از نظر باليني و آزمايشگاهي با ساير بيماريهاي مزمن كه علت‌هاي غيرشغلي دارند، قابل تفكيك نيستند. مثلاً سرطان ريه‌اي كه در اثر آزبستوز (پنبه نسوز) ايجاد ميشوند از نظر باليني و از نظر آسيب شناسي كاملاً شبيه سرطان ريه‌اي است كه در اثر سيگار ايجاد شده است ودر برخي موارد نادر رابطه ي بين تماس شغلي و بيماري ايجاد شده را ميتوان از روي علائم باليني تشخيص داد. بالاخره تشخيص كمتر از واقع بيماريهاي شغلي، ‌منعكس كننده لزوم برگزاري بيشتر دوره‌هاي آموزشي بهداشتي در زمينه طب شغلي است.

بنابراين يكي از مسائلي كه پزشكان با آن روبه رو هستند تشخيص صحيح بيماريهاي ناشي از آلودگي‌هاي معادن در معدنچيان ميباشد كه اين تشخيص نه تنها به درمان و در صورت نياز، جبران خسارت بيماران مربوطه كمك ميكند بلكه هشداري است به مقامات بهداشتي براي پيشگيري از بروز بيماريهاي مشابه در بيماراني كه در تماس با همان ماده قرار دارند.

پيشنهاد ميگردد كه ميتوان با روش طب سوزني (تشخيص از طريق گوش) مشكلات عمده اي را كه اتفاق افتاده يا مي‌افتد را كنترل و پيگيري نمود.

- انواع بيماريهاي مرتبط با معدن و معدنكاري

در اثر تماس با مواد شيميائي و ارتعاش حاصل از انفجار و گازهای موجود در معادن بيش از سي نوع بيماري در بخشهاي مختلف بدن انسان به وجود مي‌آيد كه هر يك از آنها عواقب خطرناك مخصوص به خود را دارا مي باشند كه بعضي از آنها به عنوان نمونه در ذيل بيان می گردد:

الف- بيماريهاي ايجاد شده در بخش مغز و اعصاب

- نام بيماريها: اختلالات ذهني، عدم تعادل،اختلال در راه رفتن، در تكلم، محدود شدن ميدان بينايي- (كاهش سيستم دفاعي بدن( - پارکينسون (رعشه)- اختلالات دستگاه عصبي

عوامل رواني زيان آور محيط كار

- بطور كلي استرس بزرگترين قاتل انسان ها است. زندگي بدون استرس وجود ندارد و از آن نمي توان پرهيز كرد . يعني اينكه استرس بد است ولي الزاماً مضر نيست ولي مي توان آن را تا حد زيادي كنترل نمود و براي اين منظور بايد آن را شناخت.

علائم فشارهاي رواني عبارتند از:

- جسماني (سردرد، سوء هاضمه، گرفتگي عضلاني، كلسترول بالا، فشار خون بالا، كاهش ايمني بدن، خستگي مداوم و ....)

- رواني (بي طاقتي، افسردگي، بي حوصلگي، اضطراب، عدم اعتماد بنفس و...)

- شناختي (فراموشي، كاهش تمركز، كسالت، گيج بودن، كاهش يادگيري و...)

- اجتماعي (پرخاشگري، عملكرد پايين، غير قابل تحمل شدن، تنها گزيني و...)

- رفتاري (افزايش مصرف دارو، بروز رفتارهاي جرقه اي، بد خوابي، شلختگي و ...)

منابع استرس در محيط كار عبارتند از:

ماهيت كار، فرهنگ سازماني، انتظارات، امنيت شغلي، ارزيابي ها، حقوق و مزايا، ارتباط كار/ خانه، ترفيع و ارتقاء، محل كار، كار شيفتي، زمان بندي كار، ارزش فرد، گروه بندي ها، تبعيض، عدم پشتيباني ها، اضافه كار، رئيس ضعيف، رئيس كم كار، رئيس بي تفاوت، رئيس خود محور، رئيس غايب، رئيس ناوارد، رئيس پركار، رئيس پر توقع و...

اگر در این جزوه در خصوص استرس بیشتر گفته شد دلیل آن این است سر منشع اکثر بیماریها استرس است هر چند بیماری در معدن بوجود خواهد آمد ولی استرس آن را زودتر بروز خواهد داد.

ب- بيماريهاي ايجاد شده در بخش گوارشي

- نام بيماريها: اختلال در جويدن و بلع - كرامپ و درد شكم، اسهال

ج- بيماريهاي ايجاد شده در بخش دستگاه تنفسي

- نام بيماريها: برنشيت و پنوموني(ذات الريه) و آسم (التهاب مجاري تنفسي)- تنگي برونش‌ها (گرفتگي راه‌هاي تنفسي)- خيز ريوي (تورم راه‌هاي تنفسي)- سرطان ريه - انسداد مزمن راههاي هوايي- التهاب مجراي تنفسي فوقاني(بيني)

د- بيماريهاي ايجاد شده در بخش گردش و تصفيه خون و عروق

- نام بيماريها: هيپوكسي(Hypoxemia) - آرتريواسكلروتيك قلب، كم خوني و هموگلوبينوپاتي، انسداد مزمن ريوي، ترومبوآمبوليسم- اختلال دستگاه قلب عروق و دستگاه عصبي- كم خوني آپلاستيك(كم خوني كه منشأ مغز استخوان دارد)- لوسمي يا سرطان خون

ه- بيماريهاي ايجاد شده در بخش ادراري و توليد مثل

- نام بيماريها: نئوپلاسم بدخيم مثانه(سرطان بدخيم مثانه) - نارسايي كليه، صدمه ديدن عملكرد دستگاه توليد مثل - سرطان مثانه، بيماري‌هاي كليه، سرطان پروستات

و- بيماريهاي ايجاد شده در بخش اسكلت

پوکی استخوان– از بين رفتن غضروف مفاصل– نرمی استخوان ها

ز- بيماريهاي ايجاد شده در بخش پوست

تاسی سر– انواع حساسيت های پوستی– خارش– جوش

با توجه به موارد گفته شده مخصوصاً استرس ، میتوان با استفاده از طب سوزنی (استفاده از نقاط گوش مخصوصاً shenmen و نقاطی که در اطراف میباشد) برای حذف استرس در معدنکاران استفاده نمود بهترین زمان درمان نیز میتواند در زمان صرف غذا یا چای خوری آنها باشد.

با استفاده از طب سوزنی میتوان بیماریهای معدن را که توسط اینجانب مشاهده شده را درمان نمود.

مثل درد زانو ، میگرن ، بیماری پوستی ، درد گردن، سیاتیک ، بمیاریهای گوارشی، بیماریهای ریوی (تنفسی) ، بیماری جنسی

نقاطی که میشود برای در مان هر بیماری اشاره کرد:

1- درد پا مخصوصاً زانو : چون اکثر کار معدن کاری سنتی است و کارگران تا رسیدن به نقاط خاص معدن باید پیاده با لوازم سنگین مثل بیل و کلنگ حرکت و کار کنند، فشار زیادی به روی زانوی آنها وارد میشود و میتوان با استفاده از این نقاط نسبت به درمان کمک گرفت.

بنده در بخش استخراج سنگ سد بختیاری روی دونفر کار کردم و حدود 3 جلسه که گفتند درد آنها حدود 80% کاهش پیدا کرده است. به نظر بنده درمان قطعی حدود 15 جلسه مناسب خواهد بود.

2- میگرن : اکثر معدنکارن مخصوصاً افرادی که با مواد ناریه کار میکنند به علت وجود مواد شیمیایی داخل آن سرو صدای و کار ماشین آلات با مشکلات سر (سردرد معمولی و در مواردی به میگرن مبتلا میشود) که با استفاده از نقاط میتوان نسبت به کاهش و یا رفع مشکل این افراد اقدام نمود. برای درمان دو دوره 15 جلسه ای باید انجام گیرد البته به مقدار بیماری هم بستگی دارد.

3- بیماری پوستی: بیشتر معدن کاران دارای بیماریهای پوستی هستند که خودشان از وضعیت بوجود آمده در صورت و دستانشان شاکی هستند و میتوان با استفاده از طب سوزنی و این نقاط مشکل این گروه را نیز حل نمود. و میتوان با 18 جلسه مشکل را حل نمود چون این گروه از کارگران 8 روز استراحت کامل دارند و در این مدت در معرض خطر نیستند.

4- درد گردن: بیشتر کارگران و کارشناسان معدن باید سرو پا ایستاده و ناظر کار باشند که بعلت وجود کلاه ایمنی و فشار سر به گردن درد مبتلا میشوند که میتوان در زمان استراحت و با 8 جلسه مداوم طب سوزنی و هر هفته یک جلسه (چون همیشه سرو هستند) نبست به پیشگیری آتی برای عدم فزیش بیماری اقدام نمود

5- بیماری گوارشی: شاید بتوان گفت شایعه ترین بیماری در معدنکارانی که من دیدم مشکلات گوارشی بوده است که به علت وجود گردو غبار ، شرایط پخت غذا، سریع خوردن غذا توسط کارگران مخصوصاً فرهنگ بد غذا خوری یعنی اینکه هر چه خوردی با توجه به نوع کارت هضم میشود این عارضه پیدا میشود.

برای درمان اول باید به کارگران نحوه صحیح غذا خوردن را آموخت و بعد با استفاده از طب سوزنی به مدت 12 جلسه نسبت به رفع بیماری قدام نمود.

7- بیماری ریوی: در معادن ما به علت انجام عملیات آتشکاری، خاکبرداری، حمل و باد گردو غبار تولید میشود که در بعضی معادن این گردو غبار سمی و بعضی غیر سمی هستند.

در اینجا مد نظر گردو غبار عیر سمی است ولی ز طرفی باعث بیماریهای تنفسی و ریوی میشود که دو راه کار داریم یکی کنترل و حذف گردو غبار بصورت کامل وجود ندارد و دوم استفاده از روش پیشگیری از وقوع مشکل که با استفاده از این نقاط زیر میتوان هم پیشگیری نمود و هم درمان را انجام داد.

8- بیماری جنسی: به علت وجود مواد مضر در خود سنگ معدن و مخصوصاً مواد ناریه به علت داشتن نیترت آمونیم باعث ایجاد مشکل جنسی در معدنکاران میشود که با استفاده از این نقاط میتوان مشکل این دسته از افراد را حل نمود متاسفانه این مشکل در بین آتشکاران بیشتر قابل مشاهده است. مدت درمان برای این گروه افراد تا 15 جلسه مناسب است.

تذکر: در تمام نقاط و جلسات از سه نقطه LI4 و St36 و Shenmen استفاده شود.

---