تاثیر طب سوزنی و طب اسلامی در کنترل پرخاشگری

افسانه غلامپور کارشناس ارشد روان شناسی وکار شناس طب سوزنی

نادعلی اسماعیلی متخصص طب سوزنی - بهمن غلامپور کار شناس طب سوزنی

یکی از مسائل مهمی که در همه اعصار گریبانگیر انسان بوده است موضوع خشم و پرخاشگری است. درارتباط با این پدیده اندیشمندان نظریات گوناگونی ابراز کرده اند . برخی آن را سرشتی و بعضی دیگر آن را اکتسابی قلمداد کرده اند.جهت کنترل این پدیده روشهای زیادی ذکر شده است .

این مقاله به شکل مختصراین موضوع و برخی روشهای کنترل آن به ویژه کنترل پرخاشگری به روش طب سوزنی را مورد بررسی قرار می دهد .

پرخاشگری نوعی رفتار آگاهانه و عمدی با هدف صدمه زدن جسمانی یا روانی به خود یا دیگری است که می تواند به دوشکل « پرخاشگری وسیله ای بدون هدف درد و رنج» مثل آسیب رساندن به بازیکن تیم حریف در مسابقات ورزشی و « پرخاشگری خصمانه با هدف اعمال درد و رنج » مثل توهین ، ناسزا وکتک کاری نسبت به خودیا دیگری دیده شود.

نظریات پرخاشگری

گروهی از اندیشمندان همانند فروید و لورنس پرخاشگری را فطری ، سایق ، دارای نیروی نهفته در انسان و باانرزی هیدرولیکی به شمار می آورند . اما فروید پرخاشگری را منفی ولی لورنس آن را مثبت جهت حفظ حریم و باقی ماندن حیوانات به شمار می آورد به نظر آنان می توان از طریق ورزش و بازی میزان پرخاشگری را مهار نمود .

   برخی آن را با دلایلی چون تغییرات زیست شناختی آزاد سازی گلوکز - افزایش ترشح کورتیزول - سرعت تنفس و گردش خون - دفع سریع عرق و ادرار - ورود خون بیشتر به اندامها -کروموزوم y اضافی در برخی افراد و حجم کمتر سروتونین و نوراپی نفرین بیشتر در خون دارای پرخاشگری زیاد - ایجادپرخاشگری با تحریک هیپوتالاموس مغز جانورانی مثل گربه - دشمنی فطری برخی و شکار بدون آموزش جانوران - آزمایشات پرخاشگری را یک واکنش طبیعی در برابر ناکامی ، ذاتی می خوانند و بعضی نیز با شواهدی مانند اگر پرخاشگری ذاتی برای انسان محسوب شود ، بسیار مخرب بوده به آن مجوز داده و قابل کنترل نیست- دشمنی فطری جانوران از آموزش والدین حیوانات است . - وجود کروموزوم y باعث اندام تنومند گشته و گاه باعث جذب برخی ازآنان در شبکه های مزدور و آدمکش می شود - تحریک هیپوتالاموس مغز موجب ، واکنش پرخاشگری در برابر حیوانات ضعیف تر و واکنش ترس و فرار در برابر حیوانات قوی تر می گردد- در انسان حالت پرخاشگری ناشی از شناخت فرد از مفاهیم توهین آمیز است - بنظر بندورا پرخاشگری جنبه تقلیدی داشته و از راه مشاهده حاصل شده - در برخی نقاط جهان پرخاشگری وجود نداشته و آیین پتلاچ و در برخی از قبایل شعر خوانی انجام می دهند- بنا برآزمایشات فرضیه ناکامی - پرخاشگری ، پرخاشگری تنها نتیجه ناکامی نبوده و می توان روش های از بین بردن مانع ، دور زدن هدف، نامطلوب ارزیابی کردن هدف ، عوض کردن هدف و به کار بردن مکانیسم های دفاعی را مشاهده نمود . و نیزرسانه ها باپرداختن به موضوعات مهیج تر پرخاشگرانه جهت جذب مخاطب بیشتر - کم کردن حساسیت به موضوع پرخاشگری - توجه کمتر به وجودآرامش امنیت و بهداشت روانی لازم در بسیاری از نقاط - پرداختن دائم آتش افروزی های جنگ و قتل و غارت در سراسر جهان و القاء این فکر که غرق بودن جهان در آوارگی و نا امیدی باعث رواج آن می شوند، این موضوع را اکتسابی و نتیجه یادگیری تلقی می کنند .

  

کنترل پرخاشگری

   1- نظریه روانکاوی از وضع قوانین جهانی جهت جلوگیری از جنگ - رشد وجدان در کودکان با بکن نکن های معقولانه والدین - پرورش اخلاق ازدیاد موازین ا نضباطی در جامعه - شرکت در فعالیتهای ورزشی 2- انگیزشی علت را ناکامی - خدمات بهتر در زمینه های اجتماعی – اقتصادی ، آموزش روابط انسانی و از بین بردن علل ناکامی - منحرف کردن ذهن از موضوع پرخاشگری و معطوف شدن به مواردی دیگر روش خیالپرازی و تجسم ذهنی 3- یادگیری اجتماعی از روشهای استدلال ، تنبیه فرد پرخاشگر ، تنبیهالگوی پرخاشگر و تقویت الگو های مغایر در جهت کنترل پرخاشگری بهره می گیرد.

کنترل پرخاشگری بر اساس مذهب اسلام

َ   در اسلام روش های همانند ترک محل ، پناه بردن به خداوند از شر وسوسه های شیطان ، گفتن ذکر ، فرستادن صلوات و گرفتن وضو جهت کنترل پرخاشگری وجود دارد.

ثمره گفتن اذکار مختلف : ذهن و مغز انسان مخصوصا ً مردان در آن واحد نمی تواند بر روی دو موضوع متفاوت و بدون ارتباط تمرکز نماید و زمانی که فرد مشغول گفتن ذکر بخصوص با صدای تقریباً بلند می باشد ذهنش به شکل ناخودآگاه از موضوع پرخاشگری منحرف می شود . البته از این روش می توان جهت درمان برخی از درگیریهای ذهنی که اغلب اوقات دچار آن می باشیم نیزاستفاده نمود .

ترک محل : با ترک محل و دور شدن از محرکهای مولد پرخاشگری کمی فرصت اندیشیدن به خود داده و به راه حل منطقی تر دست می یابیم .

گرفتن وضو :گرفتن وضو( مسلمانان برای اقامه نماز در هر شبانه روز پنج مرتبه اقدام به گرفتن وضو می کنند) شاید از مهمترین و اثر بخش ترین روشها در جهت کنترل خشم و پرخاشگری باشد که دلایل آن به شکل مختصر بیان می شود .

1- همانطور که می دانید فعالیت دستگاه اعصاب سمپاتیک در هنگام خشم بسیار افزایش می یابد ، که منجر به افزایش ضربان قلب و فشار خون ، ایجاد حالت داغی و گر گرفتگی در بدن و نیز افزایش دمای مغز و کاهش انتقال دهنده عصبی سروتونین که آرام بخش بوده و موجب شادی و نشاط در انسان است ، می شود .2- اعصاب فراوانی مثل اعصاب صورتی ، اعصاب واگ و اعصاب سه شاخه یا سه گانه از ناحیه صورت به مغز می روند .

3- براساس اصول طب سوزنی نقاط آغازین و انتهائی تامین انرژی بدن در سر و نوک انگشتان دست و پا قرار دارد.گرفتن وضو زمان جهت کاهش خشم به اشکال زیر به بدن کمک می شود .

الف) – وضو باعث کاهش دمای بدن و حالت داغی ناشی از هیجان خشم و کنترل فعالیت بیش از حد اعصاب سمپاتیک می شود .ب) شستن صورت : شستن ناحیه صورت در هنگام وضو علاوه بر کاهش دما در ناحیه صورت با فشار مختصر بر اعصاب و نقاط انتقال انرژی موجود درصورت باعث آرامش می شود . ج) فشار ناشی از شستن دستها غیر از کم کردن داغی بدن باعث تحریک نقاط انرژی بدن وتعادل انرژی شده و شروع شرایط مساعد برای آرامش را مهیا می کند. د) مس سر : شروع نقطه مس سر نقطه تمرکز دقت و هشیاری بوده و فرد با انجام این عمل به شکلی بهتر می تواند بر روی موضوع مولد پرخاشگری تمرکز نماید . و نیز مس سر باعث کاهش دما ی مغز و افزایش ترشح انتقال دهنده عصبی سروتونین و کمک به آرامش فرد می شود . س)مس پا : در مس پا نیز با ایجاد فشار مختصر بر روی نقاط انتقال انرژی در پا به تعادل انرژی و در نتیجه ایجاد آرامش به انسان کمک شایانی می شود .

کنترل خشم با ماساژ یا سوزنگذاری نقاط طب سوزنی

در جهت کنترل خشم با روش طب سوزنی می نوان از نقاط چندی بهره جست که در ذیل به چند نقطه اشاره می شود :

1=نقطه یین تانگ ، در وسط دو ابرو را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهید .

2-نقطه آنمی ین ، زیر لاله گوش به سمت رویش مو را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهید .

3-نقطه Shen men ،که در ناحیه مثلثی لاله گوش قرار دارد را به آرامی با انگشت جهت عقربه ساعت فشار دهید این نقطه دارای اهمیت فراوانی بوده و به ناحیه آرامش الهی معروف است .

4-نقطه DU 20 ، در ناحیه مس سر را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهیداین نقطه در افزایش هوش و حافظه تاثیر گذار است .

5- نقطه UB10 (نقطه 10 مریدین مثانه) ، که وسط پشت سر در ناحیه اتصال گردن به جمجمه (بصل النخاع به پایه مغز)قرار دارد را 2 سانتی متر به سمت طرفین رفته و این نقاط را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهید.

6- بر اساس جنس زن یا مرد ناحیه آغاز شستن دست جهت وضو نقطه آرامش می باشد . برای زنان نقطه H3  )از مریدین قلب ) و نیز در انتهای داخلی چین آرنج (در حالت تا شدن ) به سمت بیرون و نقطه LU5 ( مریدین ریه) در انتهای داخلی چین آرنج(در حالت تا شدن ) به سمت داخل ، و برای مردان نقطه ) LI 11 روده بزرگ ) و نقطه Sj 10 (نقطه تضعیف در مریدین سان جیائو) این نقاط را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهید.

7- نقطه H7 (نقطه 7 از مریدین قلب ) روی چین عرضی مچ دست (موازی انگشت کوچک) را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهید این نقطه برای آرامش قلب از اهمیت زیادی بر خوردار است .

8- نقطه P6 (نقطه 6 از مریدین پریکارد) فاصله حدود دو ونیم عرض انگشت بالای چین عرضی مچ دست درقسمت وسط دست (کنار قسمتی که نبض می زند) را به آرامی با انگشت در جهت عقربه ساعت فشار دهید .

برای دستیابی به نتیجه بهتر توصیه می شود از سوزنگذاری در این نقاط استفاده نمود . اما در مواقعی که به علت محدودیت زمان و موقعیت نمی توان از سوزن بهره گرفت ، می توان از فن ماساژ درمانی به شکل مقطعی و کمک به آرامش فرد استفاده کرد تا کارکرد فرد به حالت طبیعی بر گشته و کم کم با استفاده ازاین روش به درمان این عارضه پرداخته و آرامش در وی درونی گردد .

مدت ماساژ دادن نقاط مورد نظر در افراد مختلف و شدت عصبانیت متفاوت می باشد . در زمان شدت این عارضه    می توان زمان بیشتری صرف ماساژ دادن کرد . اما حداقل باید یک تا دو دقیقه از ماساژ دادن استفاده کرد .

نتیجه گیری : با کنترل خشم می توان از اعمال خطرناک بسیاری جلوگیری نموده و از آن اجتناب کرد .