طب سنتي چيني ( TCM ) بر اساس مدل انرژي بدن استوار است تا مدل بيوشيميايي طب غربي . چينيان باستان در وراي تمامي زندگيها و مراحل آن يك انرژي حياتي يافته اند . آنها به اين انرژي qi ( كه شي ء تلفظ ميشود ) گفتند. در جريان توجه به چگونگي جلوگيري و درمان بيماريها اين پزشكان دريافتند كه انرژي ذكر شده در مسيرهاي خاصي از بدن جريان دارد كه مريديان ناميده ميشوند. هر يك از اين مريديان ها با يك سيستم فيزيولوژيكي مخصوص و ارگان دروني در ارتباط است .بيماري در اثر نارسايي و يا عدم توازن انرژي در اين مريديان ها و سيستم فيزيولوژيكي مرتبط با آنها بوجود مي آيد . نقاط سوزنكاري مكانها و محلهاي خاصي در طول اين مريدينها هستند . هر نقطه داراي يك اثر قابل پيش بيني بر روي انرژي حياتي عبور كننده از آن مي باشد. دانش امروزي تاكيد كرده است كه اين نقاط داراي بار الكتريكي هستند كه به نوبه خود اثباتي بر موقعيت مريديانها مي باشد.

   طب سنتي چيني از سيستم ظريف و پيچيده تشخيص زباني و نبض ، لمس و معاينه نقاط و مريديان ها ، تاريخچه پزشكي بيمار و ساير علائم و نشانه ها براي اتخاذ يك تصميم درست و تشخيص تركيبي استفاده مي كند. پس از آن برنامه هاي درماني براي رساندن بدن به يك حالت متوازن و سلامت اجرا ميشود. بسياري از بيماريها با استفاده از طب سوزني و چيني به سرعت بهبود مي يابند. با اين حال برخي از بيماريها كه در طول سالهاي متمادي گسترش و توسعه يافته اند فقط در پرتو برنامه هاي دراز مدت درماني و به تدريج درمان ميشوند. همانند ساير روشهاي درماني . عواملي مانند ديدگاه و نقطه نظر بيمار ، رژيم غذايي ، اراده و شرايط زندگي بر نتايج حاصل از درمان تاثير دارند .

شكل گيري و توسعه TCM

طب سنتي چيني داراي تاريخچه باستاني است . قديمي ترين وسايل دست ساز كه تا كنون كشف شده اند ، سوزنهاي سنگي هستند كه در ويرانه ها ي عصر حجر جديداً از زير خاك بيرون كشيده شده اند . كتيبه هاي روي استخوانها و همچنين روي پوسته لاك پشت را كه به دوره “ شان دنياستي “ ، حدود 3000 سال قبل برمي گردد و نشان دهنده اولين آثار نوشته شده تصويري مربوط به طب سوزني و موگزيباسيون مي باشند. در طول قرون سوم و دوم قبل از ميلاد كتاب “ شاهكارهاي داخلي امپراطور زرد “ تاليف گرديد . اين اثر پايه هاي تئوريك طب چيني را مطرح كرد كه تا كنون نيز باقي مانده است . محتواي اين اثر برجسته عبارتند از : فيزيولوژي و آسيب شناسي بدن ، پايه هاي تشخيص ، جلوگيري و درمان بيماريها .

شاخصه هاي خاص و بارز TCM
TCM تعريف خاص خودش را از فعاليتهاي فيزيولوژيكي و تغييرات پاتولوژيكي بدن انسان دارد. همچنين داراي شاخصه هاي تشخيصي و متمايز كننده بسياري در نحوه تشخيص و درمان بيماريهاست . اين سيستم تئوريك برجسته داراي دو ويژگي اساسي است كه عبارتند از : مفهوم انسجام و درمان بر اساس تمايزات سندرم ها . بعنوان مثال : اين سيستم بدن انسان را همانند يك واحد ارگانيك در نظر ميگيرد . مركز اين سيستم ، سيستم ارگانهاي زانگ – فو است كه از طريق يك سيستم گسترده تر از مريديان ها بهم مربوط مي شوند.

همچنين طب سنتي چيني ، ارتباط بين انسان و طبيعت را همانند يك واحد هماهنگ و يكپارچه در نظر ميگيرد . با اين حال كه به اهميت 6 فاكتور آب و هوايي و 7 فاكتور حسي در بيماريزايي آگاه است ، ولي به فاكتورهاي بيماريزايي دروني بيشتر اهميت مي دهد . يك سيستم تشخيصي تمايز سندرم ها ( بيان ژنگ ) را بر اساس چهار روش تشخيصي ، هشت سندرم اصلي ، ايجاد كرده است . همچنين تمايز سندرم ها بر اساس فرضيه ارگانهاي زانگ – فو نيز صورت مي پذيرد .در سيستم TCM اولويت اول در جلوگيري است و درمان در جايگاه دوم قرار دارد . در اين سيستم موارد زير در درمان بيماري مد نظر قرار ميگيرند. : ابتدا توجه به دليل اصلي ، و در عين حال در نظر قرار دادن شرايط آب و هوايي و فصلي . موقعيت جغرافيايي و طبع و بنيه بيمار .

تئوريهاي اصلي و پايه TCM

تئوري يين – يانگ ، پنج عامل ( عنصر ) ، ارگانهاي زانگ – فو ، مريديان ها ، نقاط سوزنكاري ، qi ، خون و مايعات بدن ، هفت حس و شش عامل بيماريزا ، چهار روش تشخيص و تمايز سندرم ها كه تشكيل دهنده دانش اصلي طب چيني و سوزني و موگزيباسيون هستند ، شكل هاي اصلي درمان را تشكيل مي دهند.

مفهوم Qi در TCM

چينيان باستان يك نيروي زندگي بخش يا انرژي حياتي را كه Qi ناميدند توصيف كردند كه اين نيرو ( انرژي ) در جهان هستي و تمامي موجودات زنده وجود دارد. Qi ميتواند و البته بايد بطور مداوم حركت و تغيير داشته باشد .

Qi عمدتاً از طريق غذا و تنفس وارد بدن ميشود و پس از استخراج انرژي در راستاي مسيرهاي ويژه كه مريديان ناميده مي شوند در بدن گردش دارد. مريديانها ، ارگانهاي حياتي داخلي بدن را با پوست و ماهيچه هاي روي سطح بدن ارتباط مي دهند . همچنين كانالهاي ارتباطي بين ارگانهاي حياتي و ارگانهاي جانبي بدن بحساب مي آيند.

تا زمانيكه Qi آزادانه در مريديان ها گردش دارد بدن سالم و سلامت خواهد بود . توقف گردش Qi در طول مريديان منجر به درد و بيماري ميشود. طب سوزني ميتواند چنين توقفي را از طريق رساندن Qi به نقاطي كه دچاركمبود و نارسايي Qi شده اند و يا خارج كردن آن از محل هايي كه فراواني وجود دارد اصلاح كند.

سوال و جوابهايي درباره طب سوزني

سوزن را بايد تا چه عمقي در پوست فرو كرد

   در تعيين عمق فرو بردن سوزن عواملي مانند آناتومي نقاط انتخاب شده ، اندازه و سن و بنيه بيمار همگي نقش دارند . بطور كلي سوزن ممكن است تا عمق 5/0 تا 5/1 cun فرو برده شود .

آيا طب سوزني براي بيمار ضرر هم دارد

   سوزنهاي طب سوزني تفاوت چشمگيري با سوزنهاي هيپودرميك تزريقي دارند . اين سوزنها بسيار ظريف و انعطاف پذير هستند و معمولا ً هيچگونه دردي را بهنگام فرو بردن سوزن در فرد ايجاد نمي كنند. تاثيرات درماني طب سوزني با احساس خاصي همراه است كه عبارتند از : گرفتگي ناچيز عضله ، سنگيني ، ورم ، سوزش يا حس الكتريكي حركتي در مسير مريديان ها . هر گونه احساس درد معمولا ً ناچيز و خفيف است .

   آيا سوزنهاي مورد استعمال تمييز هستند ؟

   اكثر پزشكان طب سوزني از سوزنهاي استريل شده ، يك بار مصرف و بسته بندي شده استفاده مي كنند تا از سرايت و انتشار بيماريهاي عفوني جلوگيري كنند واز كنترل كامل اين بيماريها اطمينان حاصل نمايند .

آيا طب سوزني فقط با سوزن انجام ميشود ؟

   پزشكان طب سوزني ممكن است بجاي سوزن يا بهمراه آن از چندين تكنيك مختلف هم بهره بگيرند كه عبارتند از : موگزيباسيون ، كه عبارت است از سوزاندن Artemisia Vulgaris Sinensis روي نقاط سوزنكاري : كاپينگ : تحريك الكتريكي يا تحريك نقطه اي ( كه معمولاً در كودكان صورت مي پذيرد ) و ليزر .

در روش درماني طب سوزني معمولا چند جلسه درمان ضروري مي باشد؟

   طبيعت ، شدت و تاريخچه بيماري بهمراه خود فرد ، تعيين كننده تعداد درمان ها ضروري مي باشند. بطور كلي بين 5 تا 15 جلسه درمان براي اكثر بيماريهاي مزمن كافي است . شرايط حادي هم هستند كه فقط نياز به يك جلسه درمان دارند و همچنين برخي شرايط وخيم تر كه ممكن است تعداد دفعات درمان براي آنها بسيار بيشتر باشد . توجه اصلي و اوليه طب چيني بر درمان منشاء اصلي بيماري و بدنبال آن يك سلامتي و بهبودي دراز مدت است . نشانه هاي بيماري را ميتوان با تعداد جلسات كمي درمان از بين برد ولي بهبودي كامل بيماري نيازمند فرآيند دراز مدتي مي باشد .

   طب سوزني چه ناراحتي ها و بيماريهايي را درمان مي كند ؟

     سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده است كه طب سوزني براي درمان موارد زير مناسب است :

   ناراحتي هاي گوش ، بيني و گلو: دندان درد ، درد پس از كشيدن دندان ، التهاب لثه ، التهاب حاد و مزمن گوش ، سينوزيت حاد ، التهاب حاد مخاط بيني ، التهاب غشاء مخاط بيني ، التهاب حاد لوزه ها .

   ناراحتي هاي تنفسي : آسم ، برونشيت ، سرماخوردگي ، آلرژي .

   ناراحتي هاي معده اي – روده اي: اسپاسم مري و قلب . سكسكه ، گاستروپتويس ، گاستريت ( ورم معده ) حاد و مزمن ، ترش كردن معده ، زخم مزمن اثني عشر ، كوليت حاد و مزمن ، اسهال خوني ، يبوست ، اسهال ، ايلئوس بعلت انقباض مداوم روده .

   ناراحتي هاي چشمي : التهاب ملتحمه ، التهاب شبكيه مركزي ، نزديك بيني ( در كودكان ) ، آب مرواريد بدون درد .

   ناراحتي هاي عضله اي و عصبي : سردرد ، ميگرن ، درد عصب تري ژمينال ، فلج و ضعف عصب صورتي ( در طول 3 تا 6 ماه اول بيماري ) ، فلج ناقص و كم شدت پس از يك حمله شديد و ناگهاني ، التهاب عصب پريفرال ، اختلال عصبي مثانه ، شب ادراري ، نورالژي اعصاب بين دنده اي ، سندرم گردن ، التهاب كپسولي چسبنده ، سياتيك آرنج تنيس باز ، درد ناحيه كمر ، آرتريت استخواني .

   علاوه بر اين ها ، طب سوزني قرنهاي متمادي در كشور چين براي درمان ساير بيماريها نظير درد مفاصل ، رگ به رگ شدگي ، كشيدگي ( پيچ خوردگي ) ، استرس ، ناراحتيهاي پوستي ، نازايي ، بيماري هاي جنسي ، PMS و اكثر ناراحتي هاي زنان مورد استفاده قرار مي گرفت .

چه ايالتهايي در آمريكا مجاز به انجام طب شرقي و سوزني هستند؟

   ايالتهاي زير مجوز استفاده از طب شرقي و سوزني را از مراجع قضايي دريافت كرده اند :

آلاسكا ، آريزونا ، كاليفرنيا ، ( امتحان مربوط به خودش را دارد ) ، كلرادو ، كانكتيكوت ، منطقه كلمبيا در واشنگتن ، فلوريدا ، هاوايي ، ايلينويز ، آيووا ، لوئيزيانا ( امتحان ندارد ) . ماين ، صريلند ، ماساچوست ، مينسوتا ، ميسوري ، مونتانا ، نوادا ( امتحان مخصوص به خودش را دارد ) ، ينو همشاير ، ينو جرسي ، نيو مكزيكو ، نيويورك ، كاروليناي شمالي ، ارگون ، پنسيلوانيا ، راد آيلند ، كاروليناي جنوبي ، تكزاس ، يوتا ، ورمونت ، ويرجيانا ، واشنگتن ، ويرجياناي غربي و سيكانسين .

-          ايالتهايي كه اجازه انجام طب سوزني را از طريق قانوني توسط B.M.E دارا هستند عبارتند از :

   كانزاس و ميشيگان

-          ايالتهايي كه اين كار قانوني شده است و در مورد آن قانون وضع كرده اند عبارتند از :

   آلاما ، جرجيا ، آيداهو ، اينديانا ، كنتاكي ، ميشيگان ، نبرسكا ، اهايو ، اكلاهاما ، تنسي و ويومينگ .

Share:
 
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•   
•